Cilka Klein is pas zestien als ze in 1942 per trein naar Auschwitz- Birkenau wordt gebracht. Ze springt in het oog bij kampcommandant Schwarzhuber, die haar dwingt zijn liefje te worden. Als enige vrouw in het concentratiekamp mag zij haar lange haar behouden. Maar na de bevrijding wordt ze hierdoor gezien als collaborateur en naar een werkkamp in Siberië verbannen.
Weer zit ze in een trein. Weer moet ze talloze onmenselijke beproevingen doorstaan. En weer blijven de ogen van een kampbewaarder te lang op haar rusten.
Het meisje dat twee kampen overleefde is gebaseerd op het leven van Cilka Klein. Heather Morris werd op Cilka gewezen door Lale, de persoon die de inspiratie vormde voor De tatoeëerder van Auschwitz. Morris combineert de feiten over Cilka's leven, naar voren gekomen uit research, met algemene levenservaringen van anderen die in de kampen hebben gezeten. Het boek is daardoor zowel een verslag van Cilka's unieke ervaringen als een meer algemeen beeld van de omstandigheden waarin de gevangenen leefden. Morris maakt op deze manier goed gebruik van het enigszins vermengen van feiten en verbeelding.
De unieke manier waarop Morris het verhaal van Cilka weet om te vormen tot een boeiende roman is niet het enige dat bijzonder is aan dit boek. Datgene wat mij het meest trok in de roman is dat het zich afspeelt ná de Tweede Wereldoorlog. Cilka werd eerst gestraft omdat ze joods was, vervolgens werd ze gestraft omdat ze uiterlijk minder geschonden uit de strijd kwam dan haar medegevangenen. Dit verhaal laat duidelijk zien dat de oorlog niet voorbij was in 1945.
Cilka kwam terecht in het kamp doordat ze ervan verdacht werd met de vijand samen te werken, maar er waren ook andere vergrijpen waarvoor mensen terechtkwamen in de Sovjet werkkampen. Eén iemand had een brood gestolen, een ander kon niet vertellen waar haar familieleden zich bevonden en weer een ander zat bij het verzet. De omstandigheden waarin de gevangenen leefden waren bijna net zo slecht als in Auschwitz. Ze kregen gevangenenkleding, moesten fysiek zwaar en gevaarlijk werk verrichten, kregen te weinig eten en werden 's nachts door gevangenbewaarders verkracht. Het enige verschil is dat hier het doel was zoveel mogelijk arbeid uit de gevangenen te krijgen, terwijl in de Duitse kampen vernietiging het einddoel was.
Morris weet op een ingrijpende manier de omstandigheden waarin Cilka moet leven te beschrijven. Ook neemt ze je mee in het verleden van Cilka, vlak voor de oorlog en in Auschwitz. Via flashbacks kom je meer te weten over wat Cilka eerder heeft meegemaakt. De impact van het verhaal wordt zo nog verder vergroot.
Morris weet een boeiend verhaal neer te zetten door feiten te vermengen met verbeelding. Het is een ingrijpend verhaal, dat je nog lang zal bijblijven. Ik geef dit boek vier sterren.
Reactie plaatsen
Reacties