Drie oorlogen Maarten van Rossem

De moord op Franz Ferdinand in Sarajevo leidde in 1914 tot de Eerste Wereldoorlog. De hele bestaande Europese orde werd ontwricht, zowel in politiek, economisch als cultureel opzicht. Duitsland leek de grote verliezer, maar al spoedig werd duidelijk dat de Duitse positie eerder versterkt dan verzwakt was. De Tweede Wereldoorlog brak uit en Duitsland faalde opnieuw, maar daarvoor was wel de militaire kracht van de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten nodig. Een conflict tussen de beide overwinnaars volgde: de Koude Oorlog. Het enorme drama dat op 28 juni 1914 begon, eindigde pas op 25 december 1991.

In Drie oorlogen beschrijft Maarten van Rossem de Eerste- en Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog. Ik was eigenlijk op zoek naar een boek over de Eerste Wereldoorlog, een oorlog die ondervertegenwoordigd is in de literatuur in vergelijking met de oorlog die erop volgde. Dit boek bevat maar een klein stukje over de Eerste Wereldoorlog, maar het is desalniettemin een enorm interessant boek. 
Maarten van Rossem weet in een fijne schrijfstijl de drie oorlogen begrijpelijk en inzichtelijk te maken. Het is zowel professioneel als dat er hier en daar wat humor in zit. Dat maakt dat het boek goed te lezen is en ook voor diegenen die nog weinig kennis hebben over deze drie oorlogen interessant is. 
Naar mijn mening een nadeel is dat Van Rossem de oorlogen 'van bovenaf' beschrijft. Hij kijkt niet naar het volk, de burgers maar vooral naar politieke figuren, militairen en grotere processen. Dat maakt dat er weinig aandacht uitgaat naar hoe de oorlogen door verschillende groepen burgers zijn ervaren. Bij de beschrijving van de Tweede Wereldoorlog gaat daarbij de meeste aandacht naar militaire processen en acties. Dat vind ik een stuk minder interessant. Het stuk over de Tweede Wereldoorlog was voor mij dan ook geen indrukwekkend onderdeel. 
Van Rossem is vooral vernieuwend en boeiend in de beschrijvingen van Stalin, Hitler en andere belangrijke figuren. Hij beargumenteert overtuigend dat Stalin niet alleen maar 'the badguy' is maar juist heel begrijpelijk reageerde op de omstandigheden. Verder schrijft Van Rossem dat Hitler geen goed doordacht plan had, maar juist impulsief handelde en in het eerste deel van zijn leven zelfs als een mislukkeling beschouwt kan worden. Op deze manier geeft Van Rossem een genuanceerd beeld van de geschiedenis van de twintigste eeuw. 
Het interessantste onderdeel van het boek is voor mij de Koude Oorlog. Deze oorlog beslaat het grootste gedeelte van het boek. De Eerste Wereldoorlog wordt maar kort behandelt en de Tweede Wereldoorlog is vooral gericht op militaire acties. De Koude Oorlog wordt daarentegen uitgebreid behandelt. Verschillende mondiale processen worden uitgelegd en het verloop van de Koude Oorlog wordt duidelijk beschreven. Van Rossem geeft dan ook inzicht in deze oorlog en de verschillende facetten waaruit het bestond. 

Ondanks dat het stuk over de Tweede Wereldoorlog erg gericht was op militaire processen en de oorlogen 'van bovenaf' worden beschreven, is dit een erg interessant boek dat inzicht geeft in de oorlogen van de twintigste eeuw. Ik geef het boek vier sterren.