Duitsland, 1937. Naarmate de nazi’s het land verder in hun greep krijgen, wordt Joden het leven steeds moeilijker gemaakt. Er komen wetten die hun verbieden op bepaalde plekken te komen, niet-Joden in dienst te nemen, en bepaalde beroepen uit te oefenen. Ruth en Kurt moeten toekijken hoe hun vier kinderen, Laura, Inge en de tweeling Peter en Hans, getreiterd en vernederd worden.
Als Kurt wordt opgepakt en hun winkel in brand wordt gestoken, ziet Ruth geen andere mogelijkheid dan met de kinderen aan de hand te vluchten. Maar waar kunnen ze heen, waar zijn ze nog veilig? Wat volgt is een wanhopige zwerftocht door een land waarin helden en verraders er precies hetzelfde uitzien.
Ik had al veel gehoord over Diney Costeloe en was erg nieuwsgierig naar haar geworden. Vandaar dat ik het boek Familie op de vlucht heb aangeschaft. Dit boek maakte mijn verwachtingen helemaal waar!
Familie op de vlucht begint wanneer nazi's joodse buurten afstruinen en zoveel mogelijk proberen te vernietigen. Ruth, Kurt en hun kinderen zijn één van de slachtoffers. Hun huis wordt afgebrand en Kurt wordt opgepakt. Vanaf dat moment zwerft de familie door allerlei plaatsen, opzoek naar een veilig onderkomen. Maar dat blijkt lastig wanneer iedereen joden lijkt te haten en zij die dat niet doen gestraft worden. Ondertussen zit Kurt in een werkkamp. Wanneer hij vrij komt doet hij er alles aan zijn familie te vinden en in veiligheid te brengen.
In het boek worden verschillende elementen mooi met elkaar verenigd. Allereerst is er de portrettering van het Duitsland van vlak voor de oorlog. Costeloe weet een treffend beeld op te roepen van de toen al lastige situatie waarin de joden verkeerden. Ze vertelt over de beperkingen voor joden, de haat tegenover joden maar ook de angst om joden te helpen en het gevaar dat de mensen liepen die joden wel wilden helpen. In het boek komt zowel verraad van joden als hulp aan joden naar voren.
Ten tweede is het een erg spannend boek. Hoe zal de familie kunnen overleven? Hoe zal Kurt zijn vrouw en kinderen weer kunnen vinden? Waar moet de familie overnachten? enzovoorts. Elke keer lijkt de situatie weer hopeloos en weet je als lezer niet wat de personages moeten doen maar toch weten ze zich erdoor heen te slaan.
Ook erg mooi is dat Costeloe gebruik maakt van verschillende perspectieven. Het meest lezen we vanuit Ruth en Kurt. Ruth die probeert voor haar kinderen te zorgen en er alles aan doet het hen zo fijn mogelijk te maken. Kurt is ondertussen op zoek naar zijn steeds verplaatsende familie, maar steeds is hij net te laat. Beide personages ondervinden zowel hulp als tegenwerking van andere mensen. Naast Ruth en Kurt komen ook andere personages aan het woord. Zo zijn er verschillende fragmenten vanuit Laura, de oudste dochter van Ruth en Kurt. Vooral haar dagboekfragmenten zijn bijzonder om te lezen. Daarnaast komen soms enkele bijfiguren aan bod, zoals de zwager van Ruth. Zo ontstaat een veelzijdig beeld van joden in Duitsland.
Elk van de personages komen ook echt tot leven. De gevoelens van angst van Ruth die tegelijkertijd zo moedig is, het verlangen van Kurt naar zijn familie, het zich groot houden van Laura, alles wordt indringend beschreven. Mede door deze beschrijving en het gebruik van verschillende perspectieven zie je hoe de uitsluiting en het geweld op ieder personage een andere werking heeft.
Mijn enige punt van kritiek heeft te maken met het einde. Het einde is op zich mooi en ook passend voor het verhaal. Enerzijds komt alles goed maar aan de andere kant is er ook nog veel onzekerheid. Mijn kritiek is meer op de abruptheid van het einde. Het lijkt alsof Costeloe nog wel verder had kunnen schrijven maar dat ze nu aan haar maximaal aantal woorden zat. Daardoor is het einde erg plotseling.
Overall gezien ben ik erg tevreden over dit boek. De omstandigheden van voor de oorlog zijn indringend beschreven, er zit spanning in het verhaal en de personages komen echt tot leven. Ik geef het boek 4,5 sterren.
Reactie plaatsen
Reacties