Recensie eerder verschenen bij Blikopzeewolde.nl
Ditte Stein wordt geboren op de dag dat Nederland capituleert. Als haar ouders in 1943 bericht krijgen dat ze zich in kamp Vught moeten melden, besluiten ze onder te duiken - zonder Ditte. Zij wordt meegegeven aan de huishoudster, in de hoop dat de SD het kleine meisje met rust zal laten. Maar het ondenkbare blijkt mogelijk: door toedoen van de burgemeester wordt Ditte anderhalve week later al opgehaald en helemaal alleen op transport gezet naar Auschwitz. Daar wordt het driejarige meisje direct na aankomst vergast. Lotte, pleegzus van Ditte, overleeft de oorlog en gaat jaren later terug naar het dorp waar ze opgroeide. Daar beleeft ze het verleden opnieuw: de gelukkige jaren voor de oorlog, het onderduiken, maar bovenal het afschuwelijke drama: Ditte die ze nooit meer heeft teruggezien, van wie niets meer terug te vinden is; zelfs geen foto.
Els Florijn heeft voor haar boek inspiratie gehaald uit het verhaal van de familie Frank die in de Tweede Wereldoorlog besloot onder te duiken zonder hun dochtertje Ditte. Florijn heeft vervolgens haar eigen fantasie gebruikt bij het weergeven van de emoties en reacties van de personages, bij het weergeven van hoe de familie de verschrikkingen heeft ervaren. Deze combinatie van realiteit en fantasie maakt dit boek, in combinatie met de treffende schrijfstijl, een waar meesterwerk.
Florijn weet de emoties en ervaringen heel treffend te omschrijven. We lezen vooral veel vanuit het standpunt van Lotte, een nog jong meisje dat veel van de omstandigheden niet begrijpt. Ze heeft een enorm hechtte band met haar zusje en is woedend op haar ouders wanneer ze erachter komt dat ze Ditte hebben achtergelaten. Die woede en onbegrip zorgt er uiteindelijk voor dat er een kloof tussen haar en haar ouders ontstaat, die niet meer te overbruggen valt.
Ook de ervaringen van Ditte zijn treffend omschreven. Hoe zal een driejarig meisje zich gevoeld hebben toen ze helemaal alleen op transport moest? Voor de lezer is het vooral confronterend doordat je weet wat er met Ditte gaat gebeuren terwijl het kleine meisje nog hoop ervaart.
Verder ben ik erg onder de indruk van de schrijfstijl van Florijn. Ze schrijft erg beeldend waardoor ik automatisch alles voor me zag. Tegelijkertijd weet ze door middel van de gebruikte woorden en zinnen in de huid van de kinderen te kruipen. De emoties én de leeftijd spreken uit de manier van schrijven. Hoewel het verhaal makkelijk leest toont de schrijfstijl dat over elk woord en elke zin is nagedacht, waardoor niet alleen het verhaal uitnodigt tot verder lezen, maar ook de manier waarop dat verhaal is geschreven.
Florijn is verder enorm knap ik de huid van de personages gekropen. Niet alleen het thema oorlog speelt een rol, maar ook de relatie tussen moeder en dochter, schuld en depressie hebben een plek in dit verhaal. Zo lezen we over moeder Caroline die na de geboorte van Ditte helemaal in zichzelf keert en zich afzijdig houdt van het dagelijks leven. Heeft dit te maken met het ter wereld brengen van een kind ten tijde van oorlog? Of staat het los van de oorlog en is het een postnatale depressie? Of spelen juist andere emoties een rol? Pas als het gezin gaat onderduiken keert de daadkracht van Caroline weer terug. Maar dan is Ditte al weg.
Al met al dus een enorm indrukwekkend en knap geschreven boek. Ik geef het 4,5 sterren.
Reactie plaatsen
Reacties